در ذهن بسیاری از مردم، «جعبه سیاه» تصویری از یک وسیله‌ی اسرارآمیز و تاریک را تداعی می‌کند که تنها در مواقع بحرانی از آن استفاده می‌شود. اما جالب است بدانید که جعبه سیاه هواپیما، برخلاف نامش، اصلاً سیاه نیست! این دستگاه یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی در صنعت هوانوردی محسوب می‌شود و نقش حیاتی در بررسی سوانح هوایی دارد. اما چرا به آن جعبه سیاه می‌گویند و چه رنگی دارد؟ در این مقاله به بررسی دقیق‌تر این موضوع می‌پردازیم.
جدول محتوا
جعبه سیاه هواپیما چه رنگیه؟
جعبه سیاه هواپیما معمولا رنگ نارنجی روشن دارد. این رنگ به طور خاص انتخاب شده است تا در شرایط اضطراری، به ویژه پس از سقوط هواپیما، راحت تر قابل شناسایی باشد. در حقیقت، جعبه سیاه به دلیل این رنگ متمایز، به‌راحتی در بین لاشه ی هواپیما یا در محیط هایی مانند دریا و جنگل تشخیص داده می شود.
چرا میگن جعبه سیاه؟
نام “جعبه سیاه” احتمالا به دلایل زیر رایج شده است:
- تاریخچه‌ی اولیه: در مدل های قدیمی تر، جعبه های ضبط داده ها اغلب مشکی یا خاکستری بودند.
- ماهیت اسرارآمیز: از آنجایی که اطلاعات این دستگاه پس از وقوع سانحه رمزگشایی می شود، به نوعی “رازهای پنهان” یک پرواز را در خود جای می دهد.
- رنگ داخلی: برخی از جعبه های سیاه درون خود لایه های ضد حرارت و حفاظتی تیره رنگ دارند.
اجزای جعبه سیاه
جعبه سیاه در واقع شامل دو دستگاه مهم است که هرکدام وظیفه‌ی خاصی بر عهده دارند:
ضبط کننده داده های پرواز (FDR – Flight Data Recorder)
این بخش اطلاعاتی نظیر سرعت، ارتفاع، زاویه‌ی پرواز، وضعیت موتورها و ده‌ها پارامتر دیگر را ثبت می‌کند.
ضبط کننده ی صدای کابین خلبان (CVR – Cockpit Voice Recorder)
این بخش مکالمات خلبان و کمک‌خلبان، صدای محیط کابین و حتی هشدارهای اتوماتیک سیستم ها را ضبط می کند.
این اطلاعات برای بررسی دقیق علل سقوط هواپیما بسیار حیاتی هستند.
چگونه جعبه سیاه پس از سقوط پیدا می‌شود؟
پس از هر حادثه‌ی هوایی، پیدا کردن جعبه سیاه اولویت اصلی تیم‌های جست‌وجو است. برای این کار، چند ویژگی خاص در این دستگاه تعبیه شده است:
✔ فرستنده‌ی سیگنال زیرآبی (ULB – Underwater Locator Beacon): در صورت سقوط در آب، جعبه سیاه تا ۳۰ روز سیگنال‌هایی ارسال می‌کند.
✔ مقاومت بالا: جعبه سیاه می‌تواند دماهای بالا، فشار شدید و ضربات سخت را تحمل کند.
مقاومت جعبه سیاه در برابر شرایط سخت:
| عامل | میزان مقاومت |
|---|---|
| دما | تا ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت یک ساعت |
| فشار آب | تا عمق ۶۰۰۰ متری |
| ضربه | تا ۳۴۰۰ برابر نیروی جاذبه (G-Force) |
اما متأسفانه، در برخی موارد پیدا کردن جعبه سیاه به‌سادگی ممکن نیست. برای مثال، در حادثه‌ی پرواز MH370 مالزی ایرلاینز که در سال ۲۰۱۴ ناپدید شد، جعبه سیاه هواپیما هنوز هم پیدا نشده است. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهند که فناوری‌های جدید مانند جعبه های سیاه ابری می توانند در آینده از بین رفتن اطلاعات را کاهش دهند.
نتیجه گیری
همان‌طور که دیدیم، جعبه سیاه نه‌تنها سیاه نیست، بلکه به رنگ نارنجی روشن طراحی شده تا در شرایط بحرانی به‌راحتی پیدا شود. این دستگاه یکی از مهم‌ترین ابزارهای بررسی حوادث هوایی است و اطلاعات آن می‌تواند به افزایش ایمنی در هوانوردی کمک کند. مجله‌ی گردشگری تریپ تودی معتقد است که با پیشرفت فناوری و استفاده از روش‌های نوین، امکان ثبت و بازیابی اطلاعات پروازی بسیار بهبود یافته و در آینده، احتمال گم شدن جعبه سیاه به حداقل خواهد رسید.
