با پیشرفت‌های فناوری و گسترش اینترنت، گردشگری دیجیتال و تجربه‌های مجازی به عنوان یک روند نوظهور در صنعت گردشگری شناخته شده‌اند. این نوع گردشگری به مسافران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به سفر فیزیکی، از مکان‌های مختلف دنیا بازدید کنند و تجربه‌های فرهنگی و تاریخی را به صورت آنلاین و از راه دور تجربه نمایند. در این مقاله، به بررسی مفهوم گردشگری دیجیتال، مزایای آن، و نحوه تأثیرگذاری آن بر صنعت گردشگری می‌پردازیم.
گردشگری دیجیتال چیست؟
گردشگری دیجیتال به استفاده از فناوری‌های دیجیتال و اینترنت برای ایجاد تجربه‌های گردشگری از راه دور اطلاق می‌شود. این تجربه‌ها می‌توانند شامل بازدید مجازی از موزه‌ها، سایت‌های تاریخی، جاذبه‌های طبیعی و حتی رویدادهای فرهنگی باشند. فناوری‌هایی مانند واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، و تورهای 360 درجه، به گردشگران این امکان را می‌دهند که از خانه یا هر مکان دیگری، در رویدادها و مکان‌های خاص دنیا شرکت کنند.
گردشگری دیجیتال به ویژه در دوران پساکووید-19 و در شرایطی که سفرهای بین‌المللی محدود شده‌اند، جایگاه خود را به خوبی پیدا کرده است. افراد به جای سفرهای فیزیکی، می‌توانند از طریق ابزارهای دیجیتال از جاذبه‌ها و مکان‌های مختلف جهان دیدن کنند و این روند باعث تحولاتی چشمگیر در صنعت گردشگری شده است.
انواع تجربه‌های مجازی در گردشگری
- تورهای 360 درجه
یکی از محبوب‌ترین شکل‌های گردشگری دیجیتال، تورهای 360 درجه هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند که از طریق گوشی هوشمند، تبلت یا رایانه خود از جاذبه‌های گردشگری بازدید کنند. این تورها، معمولاً تصاویر و ویدیوهای پانورامایی هستند که امکان مشاهده و تجربه جزئیات مکان‌ها را به صورت واقعی و همه‌جانبه فراهم می‌کنند. سایت‌های معروف مانند موزه لوور در پاریس و معبد آکروپولیس در آتن، این تجربه‌ها را برای کاربران در دسترس قرار داده‌اند. - واقعیت مجازی (VR)
واقعیت مجازی یک گام فراتر از تورهای 360 درجه است. با استفاده از دستگاه‌های مخصوص واقعیت مجازی، کاربران می‌توانند به‌طور کامل در یک محیط دیجیتال غوطه‌ور شوند و تجربه‌ای تعاملی از مکان‌های مختلف یا رویدادهای خاص را به دست آورند. به‌عنوان مثال، گردشگران می‌توانند از طریق VR، تجربه یک سفر مجازی به دل جنگل‌های آمازون یا حتی قدم زدن در خیابان‌های پاریس را داشته باشند. - واقعیت افزوده (AR)
واقعیت افزوده به گردشگران این امکان را می‌دهد که دنیای واقعی را با اطلاعات و ویژگی‌های دیجیتال ترکیب کنند. برای مثال، در بسیاری از موزه‌ها یا مناطق تاریخی، کاربران می‌توانند از طریق اپلیکیشن‌های AR اطلاعات تکمیلی در مورد آثار تاریخی را مشاهده کنند یا حتی مدل‌های سه‌بعدی از بناهای قدیمی را در دنیای واقعی مشاهده کنند. - برگزاری رویدادهای آنلاین
یکی دیگر از انواع گردشگری دیجیتال، برگزاری رویدادهای آنلاین است که به کاربران این امکان را می‌دهد که در کنسرت‌ها، جشنواره‌ها و حتی نمایشگاه‌های هنری به‌طور مجازی شرکت کنند. این رویدادها، به ویژه در دوران پاندمی کووید-19 بسیار مورد استقبال قرار گرفتند و حتی پس از آن نیز محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند.
مزایای گردشگری دیجیتال
- دسترس‌پذیری و راحتی
یکی از بزرگ‌ترین مزایای گردشگری دیجیتال این است که گردشگران می‌توانند بدون نیاز به سفر فیزیکی، از جاذبه‌ها و مکان‌های مختلف بازدید کنند. این امر به ویژه برای افرادی که به دلایل مختلف نمی‌توانند سفر کنند، مانند افراد دارای معلولیت، مسافران با بودجه محدود، یا کسانی که به شرایط جوی خاص حساس هستند، بسیار مفید است. - کاهش اثرات زیست‌محیطی
گردشگری دیجیتال به‌طور چشمگیری می‌تواند به کاهش تأثیرات منفی گردشگری فیزیکی بر محیط زیست کمک کند. از آنجا که گردشگران نیاز به سفرهای طولانی و مصرف انرژی زیادی ندارند، کاهش آلودگی ناشی از سفرهای هوایی و زمینی می‌تواند به حفظ منابع طبیعی کمک کند. - فرصت‌های نو برای مکان‌های کمتر شناخته‌شده
گردشگری دیجیتال به مکان‌ها و جاذبه‌های گردشگری که ممکن است کمتر شناخته‌شده باشند، این امکان را می‌دهد که در سطح جهانی معرفی شوند. به‌عنوان مثال، یک منطقه دورافتاده یا یک رویداد محلی می‌تواند از طریق تجربه‌های دیجیتال، به مخاطبان جهانی دسترسی پیدا کند و به‌طور همزمان باعث جذب گردشگر فیزیکی نیز بشود. - آموزش و فرهنگ‌سازی
تجربه‌های مجازی می‌توانند به ارتقاء آگاهی فرهنگی و آموزشی کمک کنند. به‌ویژه در موزه‌ها و گالری‌های هنری، افراد می‌توانند از نزدیک آثار هنری و تاریخی را مشاهده کرده و از جزئیات آن‌ها اطلاعات به‌دست آورند، در حالی که تجربه‌ای آموزشی نیز برای آن‌ها به همراه دارد.
چالش‌ها و محدودیت‌های گردشگری دیجیتال
- عدم تجربه واقعی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای گردشگری دیجیتال، عدم توانایی در ارائه تجربه‌ای کامل و واقعی از مکان‌ها است. بسیاری از گردشگران همچنان ترجیح می‌دهند که شخصاً از مکان‌ها بازدید کنند تا بتوانند حسی از مکان و فرهنگ آن‌ها را به‌طور ملموس تجربه نمایند. - وابستگی به فناوری
گردشگری دیجیتال به شدت به فناوری و دستگاه‌های دیجیتال وابسته است. افرادی که دسترسی به اینترنت پرسرعت، دستگاه‌های VR یا AR ندارند، نمی‌توانند از این نوع گردشگری بهره‌مند شوند. - تأثیرات منفی بر صنعت گردشگری سنتی
گرچه گردشگری دیجیتال فرصت‌های جدیدی ایجاد کرده است، اما ممکن است تأثیرات منفی بر صنعت گردشگری سنتی بگذارد. برخی از مسافران ممکن است از سفرهای واقعی خودداری کنند و ترجیح دهند که تنها از طریق ابزارهای دیجیتال جاذبه‌ها را مشاهده کنند.
آینده گردشگری دیجیتال
گردشگری دیجیتال به‌عنوان یک بخش جدید و رو به رشد از صنعت گردشگری، پتانسیل زیادی برای تحول در این صنعت دارد. با پیشرفت‌های بیشتر در زمینه واقعیت مجازی و افزوده، و با افزایش دسترسی به اینترنت و فناوری‌های دیجیتال، می‌توان انتظار داشت که این روند در آینده به سرعت گسترش یابد.
مقاصد گردشگری و ارائه‌دهندگان خدمات باید از این روند بهره‌برداری کنند و تجربه‌های دیجیتال جذابی برای مخاطبان خود ایجاد نمایند. همچنین، گردشگری دیجیتال می‌تواند مکملی برای گردشگری فیزیکی باشد، به‌ویژه در دوران‌هایی که محدودیت‌های سفر وجود دارد.
نتیجه‌گیری
گردشگری دیجیتال و تجربه‌های مجازی، صنعت گردشگری را وارد دوران جدیدی کرده است. این تحولات نه تنها به مسافران این امکان را می‌دهند که به مکان‌های مختلف دنیا بدون نیاز به سفر فیزیکی دسترسی پیدا کنند، بلکه باعث کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی می‌شود. با توجه به پیشرفت‌های فناوری و نیاز به توسعه این صنعت، می‌توان امیدوار بود که گردشگری دیجیتال در آینده نقشی مهم‌تر در شکل‌دهی به صنعت گردشگری جهانی ایفا کند.
