تنها در ایران نیست که در لحظه تحویل سال مردم دور سفره هفت‌سین می‌نشینند، لباس نو می‌پوشند و به دید و بازدید می‌روند. جالب است بدانید که نوروز در بسیاری از کشورهای دنیا، نه‌تنها جشن گرفته می‌شود، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و ملی آن‌هاست. این جشن باستانی، با ریشه‌های مشترک در تاریخ، طبیعت و اسطوره، توانسته مرزها را پشت سر بگذارد و به عنوان یک آیین مشترک میان ملت‌ها، به رسمیت شناخته شود. اگر فکر می‌کنید نوروز فقط متعلق به ایرانی‌هاست، وقت آن است که با کشورهای دیگری که این جشن را برگزار می‌کنند آشنا شوید.
نوروز؛ جشن جهانی بهار
نوروز بیش از ۳ هزار سال قدمت دارد و آغاز آن در اعتدال بهاری است، زمانی که شب و روز برابر می‌شوند. این جشن، نماد نو شدن، امید، آشتی با طبیعت و شروع دوباره است. در سال‌های اخیر، نوروز توسط سازمان ملل و یونسکو به‌عنوان «جشن صلح و همبستگی بین ملت‌ها» شناخته شده است و در بسیاری از کشورها تعطیل رسمی و بخشی از برنامه‌های فرهنگی سالانه به شمار می‌رود.
کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند
ایران تنها کشوری نیست که نوروز را گرامی می‌دارد. این جشن در کشورهای مختلف با آداب و رسوم خاص خود برگزار می‌شود.
افغانستان
در افغانستان، نوروز یکی از مهم‌ترین جشن‌های سال است. مردم لباس نو می‌پوشند، سفره هفت‌میوه می‌چینند و به دید و بازدید می‌روند. «جشن گل سرخ» در مزار شریف یکی از باشکوه‌ترین آیین‌های نوروزی این کشور است.
تاجیکستان
نوروز در تاجیکستان تعطیل رسمی است و با آیین‌هایی مانند سمنوپزی، کشتی‌گیری، بندبازی و گشت عیدانه همراه است. در شهرهای بزرگ، جشن‌های عمومی با موسیقی و رقص محلی برگزار می‌شود.
ازبکستان
در ازبکستان، نوروز به عنوان یک جشن ملی برگزار می‌شود. مردم غذاهای سنتی تهیه می‌کنند، لباس‌های رنگارنگ می‌پوشند و در فستیوال‌های فرهنگی شرکت می‌کنند.
قزاقستان
در قزاقستان، نوروز را «نوریس» می‌نامند. این جشن با پخت غذاهای محلی، برپایی نمایش‌های خیابانی، بازی‌های سنتی و آوازخوانی همراه است.
قرقیزستان
مردم قرقیزستان نیز نوروز را جشن می‌گیرند. در این کشور، نمایش‌های فولکلور، اسب‌سواری و مسابقات بزکشی از برنامه‌های رایج نوروزی هستند.
آذربایجان
در جمهوری آذربایجان، نوروز یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های ملی است. مراسم چهارشنبه‌سوری، پخت شیرینی‌های مخصوص، روشن‌کردن آتش و برگزاری جشن‌های خیابانی بخشی از این آیین است.
عراق (کردستان عراق)
کردهای عراق، به‌ویژه در اقلیم کردستان، نوروز را با روشن کردن آتش، رقص‌های محلی و پوشیدن لباس‌های سنتی گرامی می‌دارند. نوروز برای آن‌ها نماد آزادی و زندگی دوباره است.
هند و پاکستان (بلوچستان و مناطق فارسی‌زبان)
در بخش‌هایی از هند و پاکستان که جمعیت‌های فارسی‌زبان و شیعه‌مذهب ساکن‌اند، نوروز با آیین‌های خاصی برگزار می‌شود. مردم این مناطق به زیارتگاه‌ها می‌روند و مراسم دعا و نذر به‌جای می‌آورند.
ترکیه
در مناطقی از ترکیه که اقوام کرد و آذری ساکن هستند، نوروز همچنان جشن گرفته می‌شود. روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، بخشی از آیین‌های سنتی این مناطق است.
آلبانی، مقدونیه، ترکمنستان و حتی بخش‌هایی از چین و روسیه نیز نوروز را به‌شکل رسمی یا غیررسمی جشن می‌گیرند.
آیین‌ها و سنت‌های مشترک در کشورهای نوروزی
در بیشتر کشورهایی که نوروز را جشن می‌گیرند، آیین‌هایی مشابه دیده می‌شود:
- پوشیدن لباس نو
- نظافت خانه و محله (خانه‌تکانی)
- سفره‌های نمادین (هفت‌سین، هفت‌میوه، یا سفره‌های محلی)
- روشن کردن آتش
- اجرای موسیقی سنتی و رقص محلی
- برگزاری مسابقات محلی یا نمایش‌های هنری
- دید و بازدید از بزرگ‌ترها
چرا نوروز جهانی شده است؟
راز جهانی شدن نوروز در مفاهیم انسانی و فرافرهنگی آن است؛ نوروز درباره امید، زندگی، طبیعت، صلح و نو شدن است. ارزش‌هایی که در هر فرهنگی قابل درک و گرامی‌داشت هستند. در سال ۲۰۱۰، سازمان ملل ۲۱ مارس (اول فروردین) را به عنوان «روز جهانی نوروز» اعلام کرد؛ و این آغاز توجه جهانی به یک آیین اصیل شرق بود.
جمع‌بندی
حالا که می‌دانید کدام کشورها عید نوروز دارند، درک خواهید کرد که نوروز فقط یک جشن ایرانی نیست؛ بلکه جشنی است که مرزها را درنوردیده و به جشن فرهنگ‌های پیوند خورده با طبیعت تبدیل شده است. از ایران تا آسیای میانه، از کردستان عراق تا نواحی ترک‌زبان، نوروز جشنی است برای زندگی، برای شروع، برای صلح. شاید راز ماندگاری این آیین باستانی در همین باشد: جهانی بودن در عین بومی‌بودن.
