در دل کوچک‌ترین کشور جهان، جایی قرار دارد که دسترسی به آن آرزوی بسیاری از پژوهشگران، مورخان و علاقه‌مندان به تاریخ است؛ کتابخانه واتیکان. ساختمانی باشکوه با هزاران نسخه خطی، اسناد تاریخی و کتب بی‌قیمت که قدمت برخی از آن‌ها به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. اما سؤال مهمی که ذهن بسیاری را درگیر کرده این است: چرا ورود به کتابخانه واتیکان برای عموم مردم ممنوع است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال، با تریپ تودی همراه شوید.
علت ممنوعیت ورود به کتابخانه واتیکان
کتابخانه واتیکان یکی از اسرارآمیزترین و گران‌بهاترین گنجینه‌های دانش بشری است؛ جایی که دسترسی به آن برای عموم امکان‌پذیر نیست، اما ارزش فرهنگی و تاریخی آن فراتر از تصور است. دلیل ممنوع بودن ورود به آن، نه پنهان‌کاری صرف، بلکه حفاظت از میراثی است که بخشی از حافظه‌ی تمدن بشری را در خود نگه داشته است.
بسیاری از تاریخ‌نگاران، زبان‌شناسان و محققان مطرح دنیا با طی کردن پروسه‌ی سخت‌گیرانه‌ی درخواست، توانسته‌اند برای تحقیقات خاص به بخش‌هایی از کتابخانه دسترسی پیدا کنند. همچنین در دهه‌های اخیر، بخشی از منابع این کتابخانه به‌صورت دیجیتال درآمده تا بدون آسیب فیزیکی، پژوهش‌ها تسهیل شود.
کتابخانه واتیکان، برخلاف ظاهر آن، نه یک موزه عمومی است و نه یک کتابخانه معمولی. اینجا یکی از محرمانه‌ترین و محافظت‌شده‌ترین مراکز نگهداری اسناد در جهان است، جایی که تنها عده‌ای خاص اجازه ورود به آن را دارند.
مهم ترین دلایل ممنوع بودن ورود به کتابخانه واتیکان عبارتند از:
حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی
بسیاری از نسخه‌ها و اسناد موجود در این کتابخانه بسیار قدیمی، شکننده و بی‌نظیرند. ورود بدون کنترل می‌تواند آسیب‌های غیرقابل جبرانی به این گنجینه‌ها وارد کند. شرایط نگهداری دقیق شامل دما، رطوبت و حتی میزان نور همواره باید تحت کنترل کامل باشد.
محرمانه بودن بخشی از اسناد
کتابخانه واتیکان شامل بخش‌هایی تحت عنوان آرشیوهای سری واتیکان (Vatican Secret Archives) است که اطلاعات بسیار حساسی از جمله نامه‌های پاپ‌ها، اسناد سیاسی قرون وسطی، و مکاتبات کلیسا با حکومت‌های جهان در آن نگهداری می‌شود. این اسناد برای حفظ امنیت تاریخی، سیاسی و مذهبی فقط در اختیار افراد خاص و مجاز قرار می‌گیرند.
کنترل علمی و دانشگاهی
تنها پژوهشگرانی که دارای نامه رسمی از دانشگاه یا مؤسسه معتبر علمی هستند و موضوع پژوهش‌شان با محتوای اسناد هم‌خوانی دارد، می‌توانند با گرفتن مجوز خاص و محدود، برای مدت زمان مشخصی به برخی منابع دسترسی داشته باشند.
کتابخانه واتیکان کجاست؟
کتابخانه واتیکان (Bibliotheca Apostolica Vaticana) در دولت‌شهر واتیکان، واقع در شهر رم، پایتخت ایتالیا قرار دارد. این کتابخانه بخشی از نهاد رسمی کلیسای کاتولیک است و در مجاورت کلیسای سنت پیتر و موزه‌های واتیکان واقع شده است.
کتابخانه‌ای با قدمتی بیش از ۱۶ قرن
تاریخ تأسیس رسمی این کتابخانه به سال ۱۴۷۵ میلادی بازمی‌گردد، اما مجموعه‌های آن از قرن چهارم میلادی شروع به شکل‌گیری کرده‌اند. در طول قرون، پاپ‌ها و متفکران مذهبی نسخه‌های خطی، کتاب‌های علمی، مذهبی، فلسفی و حتی آثار اسلامی و یونانی را گردآوری کرده‌اند. امروزه این کتابخانه بیش از ۱.۱ میلیون کتاب چاپی، ۷۵۰۰۰ نسخه خطی و هزاران سند تاریخی دیگر را در خود جای داده است.
